فَسا نام شهری در ۱۴۵ کیلومتری جنوب شیراز واقع در استان فارس است. شهرستان فسا بین 53 درجه و 19 دقیقه تا 54 درجه و 15 دقیقة طول شرقی و 28 درجه و31 دقیقه تا 29 درجه و 24 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. مرکز این شهرستان، شهر فسا است. جمرکز این شهرستان، شهر فسا و جمعیت شهرستان طبق آخرین سرشماری در حدود 220.000 نفر بوده است. این شهرستان با شهرستانهای داراب، جهرم، استهبان، زرین دشت و شیراز همسایه است. این شهر علاوه بر دانشگاه دولتی دارای یک واحد دانشگاه علوم پزشکی و یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی و یک واحد دانشگاه پیام نور می باشد.
فسا یکی از شهرهای زیبای استان فارس است که از شمال به شیراز، از غرب به جهرم، از جنوب شرقی به داراب و از شمال شرقی به شهرستان نی ریز می رسد. فاصله آن تا شیراز (مرکز استان فارس) 135 کیلومتر است. فسا در جنوب شرقی استان فارس و در منطقه ای نسبتا کوهستانی واقع شده است و بیشتر شهرستان ها و روستاهای آن در مناطق مرتفع قرار دارند. دنباله رشته کوه های زاگرس در شهر فسا حضور دارد و از مهم ترین ارتفاعات آن می توان به خرمن کوه، کوه گچ، کوه درز و قلات باغی اشاره کرد.
خصوصیات طبیعی فسا
شهرستان فسا از سطح دريا (خليج فارس) بهطور متوسط 1370 متر ارتفاع دارد و از نظر مورفولوژی (ريخت شناسی) و زمينشناسی ناوديس بزرگی است كه ارتفاعات اطراف آن توسط طاقديسها بهوجود آمده و بهطور كلی نزديک به 40 درصد از وسعت شهرستان فسا دشت و بقيه كوهستانی است.
پیشینه تاریخی
تمدن و فرهنگ كهن فسا با گذر از قرنها و در ادامه حيات خود با سلسله هخامنشيان پيوند می يابد. در آن دوره، شهر فسا و نواحی اطرافش پررونق و آبـاد بوده است؛ چنانكه مطابق الـواح گِلی تخت جمشيــد «اَرتَخم» مسؤول آبادانی آن ديار، مزد 150 كارگري كه در بشــی يــا (فسـا) و كبرپيش (خفــر) كار می كردند از خــزانهدار كـل پارس «راتی بيندا» خواسته است.
پیار دوميرو شجی، از باستانشناسان، معتقد است كه نقش حمله شير به غزال كه در روی سفال سرخفام فسا (با قدمت 6000 ساله) طراحی گرديده در واقع مرحلــه ابتدايی نقش برجستـه شير و گاو عهد هخامنشی (مهر و ماه) در تخت جمشيد است. همچنین پرفسور اوپر فرانسوی ضمن بررسی كتيبه بيستون و براساس سلسله تحقيقاتی كه انجام داد، فسا را مركز قيام سمرديز دوم و… در عهد داريوش می داند كه همگی اين شواهد، حکایت از جايگاه شايسته فسا و فساييان درآن دوران دارد.
باستانشناسی
در باب سازنده يا سازندگان و زمان ايجاد شهر فسا، در كتابهای تاريخی و جغرافيايی، اقوال مختلفی بيان شده كه اغلب بنای شهر را به عهد شاهان اساطيری (پيشداديان و كيانيان) مربوط دانستهاند. حمداله مسـتوفی در يك جمـعبندی از نظرات پيشينــيان درباره زمان ساختهشدن و سازندگان شهر فسا مینويسد: در اول «پسابن طهمورث» ديوبند ساخته بود، خراب شد. «گشتاسب بن لهراسب كيانی» تجديد عمارتش كرد و نبيرهاش «بن اسفنديار» به اتمام رسانيد و در آخر، ساسان آن را نام كرد … در اول مثلث بود تا بهعهد حجاج بن يوسف ثقفی عاملش «آراد مرد» به فرمان او از شكل بگردانيد و تجديد عمارت كرد و چون از شبانكارگان خرابی يافت «اتابك چاولی» باز معمور گردانيد. شهری سخت بزرگ بوده و اَعمال و نواحی بسيار دارد.
پيشينه باستانی شهرستان فسا براساس منابع نوشتاری به دوران اساطيری (پيشداديان و كيانيان) و بر پايه آثار و اشياء بهدستآمده از كاوشهای باستانشناسی به دوران پيش از تاريخ (عهد حجر) و هزارههای سوم تا چهارم قبل از ميلاد باز می گردد. ابزار و وسايل زندگی (گرز، تبر، كارد و پيكانهای سنگی) يا سفالينههای منقش بسيار ارزشمند و اشيايی كه به نام توشههای رستاخيزی از قبور مردگان پيش از تاريخ از مناطق گليان، تل ضحاك و خنب آتشكده بهدست آمده نشانگر آن است كه قبل از ورود آريایی ها به اين ديار، افـرادی صاحب فكر و مدنيت در آن می زيستهاند. باستانشناسان و شرقشناسانی مانند «فريدون تولّلی» و «پير دوميرو شجی» معتقدند که تپههای گليان فسا میتواند حدّ شرقی تمدّن شوش باشد و بهدليل شباهتهای بسيار بين نقوش سفالينههای اين منطقه با ساير تمدنها، بايد اين مطلب را پذيرفت كه تمام اين نواحی تمـّدن مشتركی داشتهاند و مراكز باستانی شوش و شهر سوخته سيستان از طريق اين منطقه با هم ارتباط می يافتهاند. بهعبارت ديگر مسير ارتباطي تمدنهای جنوبشرقی و جنوبغربی ايران از حوزه تمدنی موجود در شهرستان فسا می گذشته است.
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی
تا سال 1335 ه.ش شهرستانهاي داراب، استهبان و نی ريز، بخشهايی از شهرستان فسا را تشكيل می دادند و در آن زمان بخش فسا شامل پنج دهستان به اسامی زير بود:
۱. پشتكوه (رونيز و جنگل)؛
۲. بالاكوه (شهر و روستاهای مجاور آن)؛
۳. شيبكوه (منطقه بين سنان وگَرِبيگون)؛
۴. ششده و قرهبلاغ؛
۵. نوبندگان.
با گذشت زمان و در اثر تقسيمات بعدی كشوری، از وسعت اين شهرستان كاسته گرديد و هم اكنون وسعت اين شهرستان 4205 كيلومتر مربع است. شهرستان فسا از حيث وسعت در بين 19 شهرستان موجود استان فارس مقام چهاردهم را داراست و براساس تقسيمات اداري و سياسی كشور دارای چهاربخش به نامهای مركزی، ششده و قرهبلاغ، نوبندگان و شيبكوه، هشت دهستان به نامهای ششده، قرهبلاغ، فدشكويه، ميانده، جنگل، صحرارود، كوشكقاضی و نوبندگان و سه نقطه شهری به نامهای فسا، ششده و زاهدشهر) است؛ در سال 1386 نوبندگان به شهر ارتقاء یافته است. مركز اين شهرستان، شهر فسا و بخش و دهستان جنگل، بزرگترين و دهستان فدشكويه كوچكترين واحدهای سياسی اين شهرستان را تشكيل میدهند. شهرستان فسا با 192 روستای مسكونی در سطح استان فارس، از نظر تعداد روستاهای مسكونی در بين 19 شهرستان مقام دوازدهم را داراست.
دمای هوا
در فسا میانگین سالانه دما 19.3 سانتیگراد و میزان بارش سالانه حدود 221 میلیمتر است.
نمودار دمای هوای فسا
جدول دمای هوای فسا
گرمترین ماه سال جولای با متوسط دمای ۳۰.۲ سانتیگراد است. در ژانویه متوسط دما ۸ درجه سانتیگراد و کمترین میانگین دما در سال است. تفاوت میزان بارش در خشکترین و مرطوبترین ماه سال ۶۱ میلیمتر است. دماهای میانگین در طول سال به میزان ۲۲.۲ درجه سانتیگراد تغییر میکند.
نمودار میزان بارش فسا
خشکترین ماه سال ماه مِی است که میزان بارش در آن صفر میلیمتر و بیشترین بارش متعلق به ماه ژانویه است که بهطور میانگین به ۶۱ میلیمتر میرسد.
کلیه حقوق این سایت متعلق به شهرداری فسا می باشد.